Το ίδρυμα Τοσίτσα ιδρύθηκε στο τέλος της δεκαετίας του 1940 από τον Μιχαήλ Τοσίτσα και τον Ευάγγελο Αβέρωφ στο Μέτσοβο, ενώ το 1958 λειτούργησε και πρότυπο τυροκομείο. Έπειτα από επιθυμία του προέδρου, Ευαγγέλου Αβέρωφ, νεαροί Μετσοβίτες από οικογένειες κτηνοτρόφων πήγαν για τυροκομικές σπουδές στην Ιταλία. Ένας από αυτούς, ο Αποστόλης Μπίσας, επιστρέφοντας θέλησε να παρασκευάσει την παραδοσιακή ιταλική παρμεζάνα. Φοβόταν όμως ότι θα διακινδύνευε τα 500 κιλά γάλα που απαιτούσε η παρασκευή μιας παρμεζάνας βάρους 25 κιλών κι έλεγε στον Αβέρωφ: «Φοβάμαι, Πρόεδρε, μην το χαλάσω». Κι εκείνος απαντούσε: «Εσύ θα το χαλάς κι εγώ θα πληρώνω… γιατί μόνον έτσι θα μάθεις». Κάπως έτσι, λοιπόν, γεννήθηκε το Μετσοβόνε, το βαρύ αγελαδινό Π.Ο.Π. τυρί με τη βασιλική γεύση.
ΜΕΤΣΟΒΟΝΕ – Πώς παράγεται
Παρασκευάζεται 40 χρόνια τώρα με τη μέθοδο της «πάστα φιλάτα» και του ιταλικού προβολόνε, από αγελαδινό γάλα ή μίγμα με κατσικίσιο που δεν ξεπερνά το 10%. Γίνεται υγρό αλάτισμα και ο αριθμός των ημερών που παραμένει το τυρί στην άλμη είναι ίδιος με το βάρος του σε κιλά. Έπειτα από περίοδο ωρίμανσης 3 μηνών το τυρί καπνίζεται για 12 ημέρες με καπνό από καύση αρωματικών φυτών της περιοχής, κληματόβεργων και χόρτων. Έπειτα διατηρείται κρεμασμένο στο καπνιστήριο, συνήθως για 5 μήνες. Πώς το απολαμβάνειςΤο μετσοβόνε τρώγεται πολύ ευχάριστα σκέτο, αλλά ψητό στα κάρβουνα με λεμόνι είναι απλά ακαταμάχητο! Δοκίμασε το επίσης σε πίτες και γκρατέν ή τάρτες και πασπάλισε το σε ζυμαρικά. Το μετσοβόνε συνοδεύει εξίσου άψογα λαχανικά και κρεατικά, χαρίζοντας το δικό του ξεχωριστό, καπνιστό άρωμα, ενώ ταιριάζει πολύ και σε βελουτέ σούπες και ζυμαρικά φούρνου.
Κείμενο :Δώρα Δημητρουλια