Γράφει ο Κωνσταντίνος Νώτας
Ο Τρανός Χορός είναι χορός τελετουργικός , αργός, απλός αλλά συνάμα μεγαλοπρεπής και περήφανος, μεταφέροντας από γενιά σε γενιά, τις μνήμες της κοινότητας, τους θρύλους και τις δοξασίες, τα ήθη και τα έθιμα των Βλάχων
Τα τραγούδια του Τρανού χορού ποικίλουν κατά περιοχή και κατατάσσονται σε ερωτικά, ιστορικά, ηρωικά και κλέφτικα . Τα τραγούδια του Τρανού χορού της Αβδέλλας είναι Ελληνόφωνα . Η μελωδία του κάθε τραγουδιού αποδίδεται με λόγια, χωρίς την συμμετοχή μουσικών οργάνων.
Είναι τραγούδια που ομολογούν την δόξα των προγόνων μας.
Σήμερα θα ερευνήσουμε την σημασία του τραγουδιού «ΕΚΕΙ ΚΑΤΩ ΣΤΗΝ ΠΡΕΒΕΖΑ…¨
Εκει κατω στην Πρεβεζα
βρε Νικολο
μωρ κατω στην αγια μαυρα
μωρε Γιαννη Μπουκουβαλα
Εκει ειναι οι κλεφτες οι πολλοι
βρε Νικολο
μωρ τα δωδεκα πρωτατα
μωρε Γιαννη Μπουκουβαλα
Μουσαφιραιοι το κανανε
βρε Νικολο
μωρ μουσαφιραιοι τους κανουνε
μωρε Γιαννη Μπουκουβαλα
Κι αντεστε να πατησουμε
βρε Νικολο
μωρ των Νικολων τα ασκερι
μωρε Γιαννη Μπουκουβαλα
Να παρουν ασπρα και φλουρια
βρε Νικολο
μωρ φλουρια και καραγροσια
μωρε Γιαννη Μπουκουβαλα
Πηραν και μια νεονυμφη
βρε Νικολο
τρεις μερες παντρεμενη
Μωρε Γιαννη Μπουκουβαλα
Το τραγούδι αυτό τραγουδιέται σε όλα τα πανηγύρια ,Αγίου Αποστόλου ,Αγίας Παρασκευής, του προφήτη ΗΛΙΑ ,της Παναγίας και την δεύτερη μέρα στον πάνω μαχαλά,στην μπουμπανια ,εκεί που κινηματογραφικός φακός των Αδελφών ΜΑΝΑΚΙΑ απαθανάτιζε τον τρανό χορό σε πολλές από τις ταινίες που σωθήκαν και σήμερα τις βλέπουμε
Για να καταλάβουμε το νόημα αυτού του τραγουδιού πρέπει να αναλύσει το πρώτο στίχο εκεί μας αναφέρει μια πόλη που διαδραματίζεται αυτή η ιστορία ,την Πρέβεζα. Στην συνέχεια μας αναφέρει και δεύτερο κάστρο, αυτό της Άγιας Μαύρας στην Λευκάδα.
Αξία στην έρευνά μας έχουν τα δύο ονόματα ηρώων που ομολογούντια. Το ένα του ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ και το άλλο του ΝΙΚΟΛΟΥ
Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τα ονόματα αυτού του τραγουδιού τον ΝΙΚΟΛΟ και τον ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ, ενώ σε επόμενο άρθρο θα μιλήσουμε για την Πρέβεζα το κάστρο της Αγίας Μαύρα αλλά και την Βόνιτσα που θα συναντήσουμε κάποια στιγμή , αφού μέσα από την έρευνα που γίνεται φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Αβδέλλας
Σύμφωνα με μαρτυρίες και καταγραφές από πληροφορητές που έχουμε στην διάθεση μας αυτό το τραγούδι αναφέρεται σε Αβδελλιωτες κλεφταρματολους.
Είναι όμως έτσι;
Μας πήρε αρκετό καιρό να συμπληρωθεί το τελευταίο κομμάτι του παζλ και ήταν αυτό του ονόματος ΝΙΚΟΛΟΥ ποιος ήταν αυτός ο Νικολός που το τραγούδι συνέχεια τον ομολογεί;
Εδώ βέβαια πρέπει να ευχαριστήσω τον Στυλιανό Ντίνο αντιπρόεδρο της Αμφικτιονίας των Ακαρνάνων για την πολύτιμη βοήθεια που μας παρείχε ,και παραθέτουμε παρακάτω το άρθρο από την έρευνα που έκανε ο σύλλογος έρευνας και ιστορίας σε συνεργασία με τα εκπαιδευτήρια πληροφορικής Βόνιτσας.
…Ο Δράκος Γρίβας και η Πρεβεζιάνα Θεοδώρα Γιαννίτση γεννούν τον Θεόδωρο Γρίβα, το τέταρτο κατά σειρά γιό τους. Οι τρείς προηγούμενοι γιοί, ήταν ο Χρήστος, ο Κώστας, και ο Σταύρος.
Εκτός τα αγόρια η οικογένεια είχε και κορίτσια, για τα οποία δεν υπάρχουν συγκεντρωμένες πληροφορίες. Από την έρευνα της Αμφικτιονίας σε άλλα projects, εντοπίσαμε μια αδελφή του Θεοδωράκη που παντρεύτηκε με τον Οπλαρχηγό των Αγράφων, τον Γιάννη Μπουκουβάλα (βλάχικης καταγωγής).Μια άλλη αδελφή ήταν στην αυλή του Οθωνα και ακολούθησε, στο εξωτερικό, το βασιλικό ζεύγος όταν έγινε η έξωση του Οθωνα.
Για μια άλλη αδελφή υπάρχει μια διένεξη: Οι σημερινοί ιδιοκτήτες της Κούλιας του Γρίβα, υποστηρίζουν ότι μια αδελφή του Θεοδωράκη παντρεύτηκε με τον Άγγλο πρόξενο που είχε την έδρα του στην Λευκάδα. Από αυτόν τον γάμο είχαμε ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Όταν το ζεύγος (με τα παιδιά) έφυγαν για την Αγγλία, εκεί λίγα χρόνια μετά πέθανε η αδελφή του Θεοδωράκη. Ο Θεοδωράκης Γρίβας, ζήτησε από τον γιό του, τον Δημητράκη, να μεταβεί στην Αγγλία και με κάθε τρόπο να ζητήσει, να πείσει και να πάρει μαζί του τα παιδιά στην Ελλάδα. Η αποστολή είχε επιτυχία και ο Θεόδωρος Γρίβας έδωσε στα δύο παιδιά, το επίθετο Γρίβας.
Στην ανωτέρω ιστορία, ορισμένοι απόγονοι προερχόμενοι από τα δύο προαναφερόμενα παιδιά, απόγονοι οι οποίοι σήμερα κατοικούν στην Λευκάδα και είναι σημαντικά πρόσωπα όχι μόνο στην κοινωνική ζωή, αλλά και στο πολιτικό προσκήνιο, τοποθετούνται ότι αυτή που πανδρεύτηκε τον Άγγλο πρόξενο, δεν ήταν η αδελφή του Θεοδωράκη Γρίβα, αλλά η κόρη του Θεοδωράκη Γρίβα.
Με πρόσφατο άρθρο της Αμφικτιονίας και με βάση γκραβούρα ενός Βέλγου διπλωμάτη (γκραβούρα που εμφανίζει τα μέλη της οικογένειας του Θοδωράκη Γρίβα), αποκαταστάθηκε το ερωτηματικό που υπήρχε στο γενεαλογικό δέντρο των Γριβαίων. Ο Θοδωράκης Γρίβας είχε και κόρη, με όνομα Λασκαρίνα.
Για να κλείσουμε την παράθεση των στοιχείων για τις γυναίκες στη φάρα των Γριβαίων, θα σας δώσουμε την πληροφορία ότι ο πατέρας του Γεώργιου Βαρνακιώτη, ο καπετάν Νικολός, είχε νυμφευτεί με την αδελφή του Δράκου Γρίβα (αδελφή του πατέρα του Θεοδωράκη), ενώ ο Γεώργιος του Νικολού Βαρνακιώτη νυμφεύτηκε την κόρη του Γιάννη Μπουκουβάλα. Η συγγένεια της φάρας του Βαρνακιώτη με την φάρα των Γριβαίων συνεχίστηκε με τον γάμο του γιού του Θοδωράκη Γρίβα με την κόρη του Γεώργιου Νικολού Βαρνακιώτη.
Ο καπετάν Νικόλαος Βαρνακιώτης ήταν Έλληνας αρματολός.
Βιογραφία
Ο ΝΙΚΟΛΟΣ ήταν αρματολός της Δυτικής Ελλάδας. Πατέρας του ήταν ο Γιάννος Βαρνακιώτης. Ήταν αρχηγός του Ξηρόμερου. Πέθανε νωρίς και άφησε διάδοχο τον γιο του Γεώργιο.
Παραθέτουμε αυτά τα γεγονότα σαν μια ένδειξη σεβασμού για αυτά που τραγουδούσαν οι πρόγονείς μας , σεβασμός που συνεχίζεται μέχρι σήμερα από τις νέες γενιές.
Το άρθρο αυτό είναι ένα μέρος της έρευνας και λαογραφικής μελέτης που ενεργώ για τα ήθη και έθιμα ,τραγούδια και σκοπούς της Αβδέλλας μας.
Νώτας Κωνσταντίνος
Λαογράφος – Ερευνητής
