Το Παλαιοχώρι Συρράκου είναι ορεινό κτηνοτροφικό χωριό του νομού Ιωαννίνων. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 650 έως 1050 μέτρων στις πλαγιές των Τζουμέρκων.
Ανήκει στον δήμο Βορείων Τζουμέρκων και σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχει πραγματικό πληθυσμό 143 κατοίκους.
Γεωγραφικά στοιχεία
Το Παλαιοχώρι Συρράκου είναι χτισμένο σε δυο αντικριστές πλευρές των κορυφογραμμών Κύρκου και Τσάρκου (2.048 m) του όρους Λάκμος από την μια και Λαπάτων (1.333 m) από την άλλη, στην ευρύτερη περιοχή των Τζουμέρκων.
Διασχίζεται από δύο χειμάρρους. Ο ένας ξεκινά από τη Σαλατούρα και με κατεύθυνση βορειοανατολική καταλήγει στον Άραχθο. Ο άλλος, με το όνομα Μαυρολάγκαδο, κινείται νοτιοδυτικά και καταλήγει στον Καλαρρύτικο, που χύνεται και αυτός από άλλο σημείο στον Άραχθο. Τους δυο όγκους, και κατ επέκταση τα δύο μέρη του χωριού, συνδέει το διάσελο του Πριαβόλου και της Σαλατούρας (820 m).
Ιστορικά στοιχεία
Το χωριό κατά την Τουρκοκρατία, και μέχρι το 1880, αποτελούσε ενιαία κοινότητα με το σημερινό Συρράκο, που υπάγονταν μαζί με τα άλλα γειτονικά χωριά στην επαρχία Μαλακασίου. Το Παλαιοχώρι χωρίστηκε από το Συρράκο το 1880 επί άρχοντα Γούλα Αναστασίου Τοπάλη (Γούλα Τάσιου), παρά τις επίμονες αντιρρήσεις των Συρρακιωτών που δεν ήθελαν το χωρισμό. Τα όρια των δύο κοινοτήτων μπήκαν στην κορυφή του Τσάρκου–Πρίζας–Πλίνου. Η παράδοση φέρνει ως κοιτίδα του Συρράκου το σημερινό Παλαιοχώρι.
Η άμεση σχέση φαίνεται από τον τρόπο ζωής, τα ήθη και τα έθιμα, τα δεκάδες τοπωνύμια με τα Συρρακιώτικα και τα Παλαιοχωρίτικα ονόματα και από την κοινή βλάχικη γλώσσα.
Το Παλαιοχώρι απελευθερώθηκε από τους Τούρκους στα τέλη του 1912, όταν αντάρτικο ευζωνικό σώμα Κρητών με αρχηγό το λοχαγό Τρυπογιώργο έδιωξε τους κατακτητές από το φυλάκιο της Τρίκας και τους κυνήγησε ως τη γέφυρα του Παπαστάθη στον Άραχθο ποταμό.
Δραστηριότητες – Επαγγέλματα
Ως τις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι Παλαιοχωρίτες ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και την οικόσιτη κτηνοτροφία. Το οικογενειακό εισόδημα συμπλήρωνε ένα μεγάλο μέρος του αντρικού πληθυσμού ταξιδεύοντας, κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες, ανά την Ελλάδα και στο εξωτερικό ασκώντας εποχικά τα επαγγέλματα του μαραγκού, του ράφτη, του κουλουρά, του τυροκόμου κλπ.
Οι Παλαιοχωρίτες είναι φιλόξενοι άνθρωποι και καλοί γλετζέδες έχουν αρκετά πανηγύρια. Ξεκινάνε με του Αϊ Γιώργη όπου μετά τη λειτουργία ακολουθεί έξω από το εκκλησάκι ημερήσιο πανηγύρι. Ακολουθεί στις 20 Ιουλίου το πανηγύρι του Αϊ Λιά (βραδυνό).
Παλαιότερα μέχρι το 1995, μετά την λειτουργία στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου), γίνονταν πανηγύρι χωρίς όργανα, στο οποίο τραγουδούσαν οι Παλαιοχωρίτες που συμμετείχαν.
Ακολουθεί το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου που διαρκεί δύο μέρες 14 και 15 Αυγούστου. 14 βράδυ στο πνευματικό κέντρο, 15 πρωί ημερήσιο στον Πριάβολό όπου δίνεται δωρεάν γιδα βραστή και 15 βράδυ πάλι στο πνευματικό κέντρο.
8 Σεπτεμβρίου (Γέννησης της Θεοτόκου)
Το βράδυ γίνεται παραδοσιακό πανηγύρι στην κεντρική πλατεία του χωριού.
Άλλες εκδηλώσεις που γίνονται καθε χρόνο είναι “ΤΑ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΤΙΚΑ”
Για αυτά μας μίλησε η Κα Ρίτα Ποτσίκα
Στο Παλαιοχώρι Συρράκου Ιωαννίνων, κάθε χρόνο, πραγματοποιούνται Πολιτιστικές Εκδηλώσεις, τα λεγόμενα “ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΤΙΚΑ“.
Ένας θεσμός που καθιερώθηκε από το 1986 και εφεξής, όπου καλά κρατεί!
Η Αδελφότητα Αθηνών σε συνεννόηση με το Σύλλογο Ιωαννιτών προγραμματίζουν και διοργανώνουν μια σειρά πολιτιστικών δρώμενων.
Σε αυτά συμμετέχουν μικροί, μεγάλοι, παιδιά, νέοι, ηλικιωμένοι, γυναίκες, άντρες.
Είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το Πολιτιστικό Κέντρο, το οποίο βρίσκεται στη πλατεία του χωριού, στη Σαλατούρα.
Είναι το σημείο αναφοράς, η βάση, το ορμητήριο, ο χώρος διεξαγωγής των περισσότερων συμβάντων, της συνεύρεσης όλων των συγχωριανών.
Εκεί τοιχοκολλείται το πρόγραμμα των “Παλαιοχωρίτικων“.
Αρχίζουν τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου και ολοκληρώνονται με το παραδοσιακό, πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου, με τη γίδα βραστή. ‘Ολοι οι συγχωριανοί μας, έρχονται από απανταχού.
Γίνονται είτε πρωί, είτε απόγευμα, είτε βράδυ.
Συνήθως ξεκινάνε με τη συνεύλευση, όπου εκθέτονται καταστάσεις, ακούγονται απόψεις, παίρνονται κάποιες αποφάσεις για το καλό του χωριού.
Μετά λαμβάνουν χώρα, ένα σωρό άλλες δραστηριότητες με επίκεντρο πάντα τα παιδιά.
Όπως παιδικές απασχολήσεις με ζωγραφική, κατασκευές από διάφορα υλικά, τα οποία όλα τα εκθέτουμε, παιδικά παιγχνίδια, τσουβαλοδρομίες, το κυνήγι του χαμένου θησαυρού, τρίαθλα αγωνίσματα, πένταθλα κ.α.
Διεξάγονται αγώνες δρόμου, ποδοσφαίρου, μπάσκετ, βόλεϋ, ποδηλατοδρομίας κ.α.
Διεκπαιρεώνονται επιτραπέζια παιγχνίδια για μικρούς και μεγάλους, τάβλι, σκάκι, παιγχνίδια με τράπουλα, την περίφημη δηλωτή.
Παραδοσιακά παιχνίδια για μεγάλους όπως οι τσουμάδες κ.α.
Εκτυλίσσονται και διάφορα άλλα γεγονότα όπως λαϊκές βραδιές, βραδιά καραόκε και παλαιών τραγουδιών ακαπέλα.Πάρτι παιδιών και εφήβων.
Διαλέξεις επιστημόνων για θέματα υγείας, ομιλίες για επίκαιρα θέματα όπως ανακύκλωση , μπούλιγκ κ.α.
Προβολή επιμορφωτικών βίντεο.
Διαδραματίζονται θεατρικές παραστάσεις για κάθε ηλικία.
Περιπάτους, εκδρομές σε γειτονικά χωριά, ράφτιγκ, ιππασία.
Αναβιώνονται παλαιά έθιμα π.χ. το αλώνισμα.
Ανάμεσα σε όλα αυτά, δεν λείπει βέβαια και το μιντάτι, ένα έθιμο που το γνωρίζουν πολύ καλά και οι νεότερες γενιές πλέον.Ένα έθιμο αλληλοβοήθειας, συνεργασίας όπου σκοπός είναι να φέρουν ένα έργο εις πέρας.
Έτσι όλοι συνεισφέρουν αφιλοκερδώς στο να καθαριστεί η εκκλησία, ο περιβάλλοντας χώρος, το χοροστάσι, να στηθούν οι τέντες για το πανηγύρι, να καθαριστούν κρεμμύδια για τη γίδα και να προετοιμαστεί το κρέας για το πανηγύρι.
Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, του Παλαιοχωρίου Συρράκου, είναι ο πυλώνας, της αγάπης των μικρών παιδιών για το χωριό τους.
Είναι ο δεσμός με το παρελθόν και το παρόν.
Είναι το δέσιμο των συγχωριανών αναμεταξύ τους, της καλής παρέας.
Είναι το γέλιο, η χαρά όλων!
