Τα Αθαμανικά Όρη, ή αλλιώς τα περήφανα Τζουμέρκα, είναι ένας μεγάλος ορεινός όγκος της Κεντρικής Πίνδου με ποικιλόμορφο τοπίο, πλούσια βλάστηση στα χαμηλά και όμορφα αλπικά οροπέδια.
Η παραδοσιακή ονομασία «Τζουμέρκα» πιθανώς προέρχεται από το σλαβικό όνομα του φυτού «ελλέβορος», ενώ η πιο επίσημη ονομασία «Αθαμανικά» κατάγεται από το αρχαίο φύλο των Αθαμάνων που άκμασαν στη περιοχή τον 3ο αιώνα π.Χ. Τα Αθαμανικά Όρη είναι είναι ένας από τους μεγαλύτερους ορεινούς όγκους της Ελλάδας. Πρόκειται για μια μακρόστενη οροσειρά που εκτείνεται από βορά προς νότο σε ένα μήκος 30 χλμ. στα σύνορα των νομών Ιωαννίνων, Άρτας και Τρικάλων, χωρίζοντας σαν τείχος την Ήπειρο με την Θεσσαλία.
Οι πρώτες ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην κατεξοχήν ορεινή περιοχή των Τζουμέρκων ανάγονται στην Εποχή του Χαλκού. Στις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. εγκαθίστανται στα Τζουμέρκα οι Αθαμάνες, απόγονοι του Αθάμαντος, βασιλιά των Μινυών του Ορχομενού Βοιωτίας. Στους Αθαμάνες οφείλεται η ονομασία Αθαμανικά όρη, με την οποία είναι επίσης γνωστό το ορεινό συγκρότημα.
Τα Τζουμέρκα στο παρελθόν είχαν πυκνά δάση, αλλά με τα χρόνια έχουν υποστεί έντονη αποψίλωση, από την εκτεταμένη υλοτομία και την κτηνοτροφία. Στα χαμηλά και στις χαράδρες αναπτύσσονται πουρνάρια, αριές, φυλίκια, κουμαριές, κουτσουπιές, κοκκορεβυθιές, δάφνες, κ.ά., και πιο ψηλά ξεκινούν διάφορα φυλλοβόλα όπως γάβροι, φράξοι, σφενδάμια, βελανιδιές, οστριές, καστανιές και λίγες οξιές. Στα ρέματα και στα ποτάμια η βλάστηση αποτελείται από πλατάνια, ιτιές και σκλήθρα, λίγο ψηλότερα απλώνονται δάση κωνοφόρων (έλατα και μαυρόπευκα) και μετά το δασοόριο ξεκινούν τα μεγάλα αλπικά οροπέδια της περιοχής με τα στεπόμορφα χορτολίβαδα
Οι Αθαμάνες, ένα από τα κυριότερα αρχαία ηπειρώτικα φύλα, υπήρξαν επί σειράν αιώνων ποιμένες – νομάδες, που άρχισαν να διαβιώνουν σε οργανωμένους οικισμούς και να υιοθετούν έναν αστικό τρόπο ζωής μόλις τον 5ο-4ο αιώνα π.Χ.
Στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. η Αθαμανία ενσωματώθηκε στο βασίλειο του μεγάλου στρατηλάτη Πύρρου, βασιλιά των Μολοσσών. Κατά τους Ελληνιστικούς Χρόνους (τέλη 3ου και αρχές 2ου αιώνα π.Χ.), όταν την εξουσίαζαν οι βασιλιάδες Θεόδωρος και Αμύνανδρος (ή Αμυνάς), η χώρα των Αθαμάνων γνώρισε περίοδο ακμής.
Ως περιοχή στρατηγικής σημασίας, καθώς ένωνε την Ήπειρο με τη Θεσσαλία και επέτρεπε τον έλεγχο τμήματος της βασικής οδικής αρτηρίας που συνέδεε την Άρτα με τα Τρίκαλα, η Αθαμανία κατέστη ιδιαίτερα σημαντική την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου.
Επί Τουρκοκρατίας, κατά τη διάρκεια της περιόδου που άρχισε στη συγκεκριμένη περιοχή από τα τέλη του 15ου αιώνα, η χώρα των Αθαμάνων, χάρη στη γεωγραφική θέση της (έλεγχος των περασμάτων της Πίνδου), κατάφερε να αποσπάσει από τον κατακτητή ένα προνομιακό καθεστώς αυτοδιοικήσεως.
Στη γη των Αθαμάνων υποδέχονται σήμερα τους επισκέπτες χωριά με ξεχωριστό χρώμα, όπως το Βουργαρέλι, το Αθαμάνιο, τα Θεοδώριανα, ο Καταρράκτης, τα Άγναντα, οι Μελισσουργοί, τα Πράμαντα, το Ματσούκι, το Μιχαλίτσι και οι Χουλιαράδες.
